تأثیر اختلاط لاستیک های فرسوده خودور با خاک بر برخی از شاخص های کیفیت خاک

ضایعات پلیمری لاستیکهای فرسوده خودروها یکی از آلوده کننده های محیط زیست محسوب می شوند. تولید روز افزون این ضایعات سبب شده است تا راههای کاهش اثرهای مضر ناشی از تجمع آنها در محیط زیست نیز پر رنگ تر شود. دراین پژوهش اثرات مخلوط ذرات خرد شده لاستیک های فرسوده با خاک بر شاخص های کیفیت خاک سنجیده شده است. این پژوهش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان (لورک) با خاک فاین- لومی، میکسد، ترمیک، تیپیک، هاپل، آرجید و در هفت تیمار و سه تکرار در سال 1386 انجام گرفت. تیمارها شامل اختلاط ذرات خرد شده لاستیک های فرسوده در دو اندازه یک تا دو میلیمتر و سه تا پنج میلیمتر و به مقدار پنج، ده و بیست مگاگرم بر هکتار تا عمق سی سانتی-متری خاک بودند. یک تیمار شاهد بدون افزایش ذرات خرد شده لاستیک نیز جهت مقایسه در نظر گرفته شد. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام گرفت. نمونه گیری جهت کارهای آزمایشگاهی و مطالعات مزرعه ای نیز هشت ماه پس از اختلاط انجام گرفت. نتایج این پژوهش با تجزیه واریانس بین تیمارها و تجزیه واریانس عامل اندازه و مقدار و تاثیر متقابل اندازه و مقدار افزایش ذرات خرد شده لاستیک های فرسوده، جهت تعیین سطوح معنی داری اختلاف بین تیمارها و اثرات افزایش ذرات خرد شده لاستیک های فرسوده به خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که ذرات خرد شده لاستیک های فرسوده در اندازه ها ومقادیر اضافه شده به خاک، نتوانستند بر بسیاری از خصوصیات فیزیکی خاک تاثیر زیادی داشته باشند. جداول تجزیه واریانس تیمارها نشان می دهد که اعداد مربوط به اندازه گیری اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد نیتروژن کل، غلظت کادمیوم، سرب، مس، آهن و همچنین وزن مخصوص ظاهری، هدایت هیدرولیکی اشباع، درصد رطوبت خاک در ظرفیت مزرعه، درصد رطوبت خاک در حالت اشباع، میانگین وزنی قطر خاکدانه، مقاومت خاک به نفوذ ریشه و تنفس خاک، بین تیمار شاهد و سایر تیمارها در سطح پنج درصد اختلاف معنی داری با یکدیگر نداشتند. اعداد به دست آمده از اندازه گیری غلظت روی، درصد کربن آلی و نسبت کربن به نیتروژن در تیمار شاهد و سایر تیمارها نشان می دهد که بین تیمارها در سطح پنج درصد اختلاف معنی داری وجود دارد. اثر مقدار افزایش و اندازه قطعات ذرات خرد شده لاستیک فقط در عامل روی خاک معنی دار شد. با توجه به این، می-توان نتیجه گیری کرد که ذرات خرد شده لاستیک های فرسوده توانسته اند در اندازه و مقادیر مختلف باعث افزایش غلظت روی در خاک شوند. نتایج این پژوهش نشان داد که اگرچه تاثیر کوتاه مدت اختلاط ذرات خرد شده لاستیک های فرسوده و خاک تاثیر جزیی بر خصوصیات خاک داشت ولی این عمل می تواند جهت تامین روی مورد نیاز برای مصارف کشاورزی، مفید واقع شود.